Ostry stres

Doświadczamy   ostrego stresu. 

Ostra reakcja stresowa (Acute Stress Reaction- ASR) to stan dystresu, gdy:

1. Czynnikiem wyzwalającym jest wyjątkowy stresor (katastrofa nuklearna, klimatyczna, epidemia), o ponad regionalnym charakterze, konfrontujący wszystkich ze śmiercią, wobec którego zawodzą dotychczas stosowane mechanizmy obronne.
2. Odpowiedź  psychofizyczna ma charakter destrukcyjny.
3. Wszystko co było stałe i przewidywalne staje się niepewne, to co miało kiedyś znaczenie staje się  nieprzydatne. 
4. To co się dzieje prowadzi do postępującej destrukcji, której jednostka nie jest w stanie ani zatrzymać, ani się jej przeciwstawić.
5. Skutki pozostawania w stanie dystresu są szczególnie nasilone gdy stresor ma charakter przewlekły, nie ma pewności co do jego dalszego trwania, utajenia, wznowy itp.

Ostra reakcja stresowa nie jest zaburzeniem adaptacyjnym (przystosowawczym).

 Objawy Ostrej reakcji stresowej to: 

• Brak  poczucia bezpieczeństwa, (poczucia, że mamy “bezpieczne  miejsce”).
• Brak  możliwości zrozumienia skąd i dlaczego pojawiło się coś w świecie, w którym wszystko było pewne i przewidywalne, poukładane.
• Niepokój, także w sferze motorycznej, potrzeba ruchu, działania, nieodpowiednia  i niecelowa aktywność.
• Zawężenie  świadomości i uwagi,  stan oszołomienia, myśli  uciekają, są wielotorowe,  trudno się skupić na jednej aktywności.
• Nadmierna  czujność, drażliwość, złość, gniew,  agresja.
• Rozpacz, poczucie beznadziejności, smutek.
• Lęk  przed utratą podstaw egzystencji,
• Trudność w pogodzeniu się z utratą (dotychczasowego stylu życia, wartości, bliskich osób).
• Narastanie   zmęczenia psychicznego.

Kiedy konieczna jest pomoc?

Gdy osoba doświadcza:

• strachu, bezsilności, przerażenia, paniki, przeżywa doświadczaną sytuację, wraca do niej wspomnieniami, doświadcza poczucia nierzeczywistości i niepewność tożsamości (derealizacja i depersonalizacja),
• przestaje walczyć,  jest oszołomiona,  nieruchomieje, pojawiają się zaburzenia spostrzegania, poczucie winy, przerzucanie odpowiedzialności na innych, agresja,   czasem wycofanie z relacji społecznych,
• występuje bezsenność i koszmary senne, wspomnienia doświadczenia traumatycznego,
• pojawiają się myśli samobójcze.

 Co pomaga?

•  zapewnienie poczucia bezpieczeństwa (o charakterze organizacyjnym, informacyjnym- dostarczanie wiarygodnej informacji i medycznym),  zaspokajanie podstawowych potrzeb i zagwarantowanie   stałości pomocy,
• szybkie wsparcie (tu i teraz, bez odwlekania),
• informacje jak się przystosować do nowej sytuacji,
• wsparcie i towarzyszenie najbliższych, to wartość nie do przecenienia,  w stanie pandemii możliwa tylko przez telefon, skype, itp.
• przeciwdziałanie narastaniu pobudzenia, wyczerpania, lęku, w razie potrzeby farmakologiczne obniżanie poziomu lęku,
• zabezpieczenie przed możliwymi działaniami autodestrukcyjnymi (próby samobójcze, samookaleczenia),  obronne zobojętnienie może mieć charakter korzystny, pozwala na  zachowanie dystansu, nie wymaga raczej interwencji,
• przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z pogłębianiem traumy i narastaniem poczucia winy, wspólnym przeżywaniem bezradności i bezsilności,  podobne poczucie bezradności i zagrożenia u wszystkich, tych, którzy oczekują pomocy i tych, którzy chcą jej udzielić,
• otoczenie opieką bliskich osoby poszkodowanej,
• opracowanie strategii udzielania pomocy na przyszłość, leczenie odległych skutków traumy, po ustąpieniu bezpośredniego wpływu stresorów (PTSD).

Należy pamiętać, że terapeuci, osoby pomagające, personel medyczny  również podlegają oddziaływaniu traumy. Doświadczają jej objawów i skutków.

Meteriał opracowany przez psycholog  mgr Grażynę Greń